Βασικός μεταβολισμός ηρεμίας ονομάζεται το ελάχιστο ποσό ενέργειας που απαιτείται όταν βρισκόμαστε σε κατάσταση ηρεμίας.
Μετριέται σε θερμίδες (kcal) και γύρω από τον συσκεκριμένο όρο, επικρατούν πολλοί μύθοι και μή επιστημονικές απόψεις που μπορεί να οδηγήσουν σε λάθος διατροφική συμπεριφορά με αρνητικές συνέπειες.
Από ποιούς παράγοντες όμως επηρεάζεται ο μεταβολισμός και τι ισχύει τελικά;
Ο βασικός μεταβολισμός καθορίζεται από μία πολυπαραγοντική διαδικασία, γεγονός που τον καθιστά μοναδικό για κάθε άνθρωπο. Ακολουθούν οι περισσότεροι από τους συνήθεις παράγοντες που τον επηρεάζουν.
1)Σύσταση του σώματος
Ο μυϊκός ιστός είναι περισσότερο “μεταβολικά ενεργός” από τον λιπώδη ιστό.
Επομένως, όσο πιο αναπτυγμένο μυϊκό σύστημα έχει το άτομο, τόσο αυξημένος είναι και ο μεταβολισμός του.
2)Φύλο
Οι άντρες έχουν αυξημένα επίπεδα μυϊκής μάζας και χαμηλότερα επίπεδα λιπώδους μάζας σε σχέση με τις γυναίκες. Αυτό έχει σαν συνέπεια ο μεταβολισμός τους να είναι υψηλότερος.
Το παραπάνω εξηγεί γιατί οι άντρες τις περισσότερες φορές φθάνουν πιο εύκολα στο στόχο τους όταν ακολουθούν ένα πρόγραμμα διατροφής για απώλεια βάρους σε σχέση με τις γυναίκες.
3)Ηλικία
Ο μεταβολισμός σχετίζεται αντιστρόφως ανάλογα με την ηλικία.
Όσο το άτομο μεγαλώνει, μειώνεται ο μεταβολισμός του. Έχει βρεθεί ότι κατά την ενηλικίωση (ιδιαίτερα μετά την ηλικία των τριάντα) για κάθε δεκαετία, μειώνεται κατά περίπου 2%. Αυτό προκύπτει κυρίως λόγω της μείωσης της μυϊκής μάζας με το πέρασμα των χρόνων.
4)Επιφάνεια σώματος και μεταβολισμός
Τα μεγαλόσωμα άτομα έχουν μεγαλύτερες ενεργειακές ανάγκες, σε σχέση με τα μικρόσωμα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα πρώτα έχουν μεγαλύτερη απώλεια σε θερμότητα μέσω της εφίδρωσης.
5)Βάρος
Έχει παρατηρηθεί ότι στα παχύσαρκα άτομα υπάρχει υψηλότερος μεταβολισμός από τα λεπτά ή από τα άτομα που έχουν φυσιολογικό βάρος. Η αύξηση του σωματικού βάρους, οδηγεί και στην αύξηση του μεταβολισμού.
6)Μεταβολισμός και ορμόνες
Αποτελούν βασικούς ρυθμιστές της μεταβολικής δραστηριότητας του οργανισμού.
Πιο συγκεκριμένα, οι ορμόνες του θυρεοειδούς, ιδιαίτερα η Τριιωδοθυρονίνη (Τ3) και Θυροξίνη (Τ4) επηρεάζουν σημαντικά τον μεταβολισμό. Τα οιστρογόνα κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης μειώνονται απότομα, με αποτέλεσμα να μειώνεται και ο μεταβολισμός. Έτσι, είναι πιο εύκολη η αύξηση του βάρους, όταν η γυναίκα δεν ακολουθεί ισορροπημένη διατροφή και δεν έχει φυσική δραστηριότητα.
Η κορτιζόλη επηρεάζει με τη σειρά της τον μεταβολισμό. Σε καταστάσεις στρες αυξάνεται η έκκρισή της και προκαλεί αύξηση της όρεξης. Άτομα που έχουν συνεχώς αυξημένα επίπεδα άγχους έχουν την τάση να τρώνε περισσότερο και κατά συνέπεια να αυξάνεται το βάρος τους.
Τα αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης στο αίµα διευκολύνουν την αποθήκευση λίπους, ενώ εμποδίζουν τη χρήση του αποθηκευμένου λίπους για την παραγωγή ενέργειας.
7)Διατροφική κατάσταση
Οι εξαντλητικές, μη ισορροπημένες δίαιτες μειώνουν τον βασικό μεταβολισμό έως και 20%.
Επίσης, οι συχνές εναλλαγές ασιτίας και υπερκατανάλωσης φαγητού, που οδηγούν σε αυξομείωση του βάρους (φαινόμενο γιο γιο), επιφέρουν μείωση του μεταβολισμού.
8)Μεταβολισμός και στρες
Με τον όρο στρες εννοούμε καταστάσεις όπως το έγκαυμα, τον πυρετό και το τραύμα.
Άτομα που βρίσκονται σε τέτοιες καταστάσεις, εμφανίζουν μεγαλύτερο βασικό μεταβολισμό.
Από τι εξαρτάται το βάρος τελικά;
Στις περισσότερες περιπτώσεις, εκτός από κάποιες ιδιαίτερες καταστάσεις, όπως όταν υπάρχει ορμονική δυσλειτουργία (υποθυρεοειδισμός, σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, εμμηνόπαυση) για το πλεονάζον βάρος δεν οφείλεται ο μεταβολισμός και η πρόσληψη ή η απώλεια βάρους εξαρτάται από το ενεργειακό ισοζύγιο.
Πιο συγκεκριμένα, όταν προσλαμβάνουμε περισσότερες θερμίδες από αυτές που καταναλώνουμε, τότε αυξάνεται το βάρος μας. Εάν προσλαμβάνουμε λιγότερες θερμίδες από αυτές που δαπανούμε, τότε θα μειωθεί το βάρος.
Ακόμη και σε περίπτωση που υπάρχει υποψία για ορμονική δυσλειτουργία, το άτομο θα πρέπει να προβεί στις απαραίτητες ιατρικές εξετάσεις και με την κατάλληλη φαρμακευτική και διατροφική αγωγή, η κατάσταση θα ρυθμιστεί.
Μεταβολισμός και άσκηση
Σημαντικό ρόλο στην προσπάθεια για την απώλεια βάρους παίζει και η άσκηση.
Ιδιαίτερα ευεργετικός είναι ο συνδυασμός αερόβιας και αναερόβιας άσκησης. Από έρευνες έχει διαπιστωθεί ότι η προπόνηση με ασκήσεις ενδυνάμωσης (αναερόβια άσκηση) προκαλεί μια κατάσταση συνεχούς καύσης ενέργειας, η οποία μπορεί και να διαρκέσει περίπου 24 ώρες μετά την άσκηση.
Αντίστοιχα, η αερόβια άσκηση, παρόλο που συμβάλλει στη βελτίωση της φυσικής κατάστασης και στην ευεξία του οργανισμού, έχει μικρότερη επίδραση στο μεταβολικό ρυθμό.
Μπλοκαρισμένος μεταβολισμός: Μύθος ή αλήθεια
Δεν υπάρχει κάποιο μαγικό τρόφιμο ή ρόφημα που ενεργοποιεί τον μεταβολισμό. Επίσης, δεν υπάρχει κάποιο τεστ που να δείχνει ποιο τρόφιμο τον “μπλοκάρει”.
Το κλειδί για την επιτυχία στη ρύθμιση του βάρους είναι η υιοθέτηση ενός ισορροπημένου προγράμματος διατροφής, το οποίο θα έχει ως στόχο την μείωση του λίπους, την διασφάλιση της μυϊκής μάζας και την ένταξη της άσκησης στην καθημερινότητα.
Πώς μετριέται ο μεταβολισμός
Έχετε απορίες ή θέλετε να μετρήσετε τον μεταβολισμό σας;
Στο γραφείο μας διαθέτουμε σύγχρονο εξοπλισμό που βασίζεται στην μέθοδο της έμμεσης θερμιδομετρίας. Με την συγκεκριμένη εξέταση υπολογίζεται ο μεταβολισμός και οι θερμίδες που δαπανά ο οργανισμός σε κατάσταση ηρεμίας (μέσω της μέτρησης της κατανάλωσης οξυγόνου από το σώμα).
Η εξέταση διαρκεί 10-15 λεπτά και καθορίζονται οι ενεργειακές απαιτήσεις του ατόμου με ακρίβεια, λαμβάνοντας υπόψη και τη θερμογενετική επίδραση της τροφής (ενέργεια που καταναλώνεται για την πέψη, την απορρόφηση, τη μεταφορά και αποθήκευση της τροφής) και τη φυσική δραστηριότητα του ατόμου.
Μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας με οποιονδήποτε από τους ακόλουθους τρόπους σας εξυπηρετεί για να προγραμματίσετε την μέτρηση σας:
- τηλεφωνήστε μας στο 2410418676
- επικοινωνήστε μαζί μας μέσω της φόρμας επικοινωνίας της ιστοσελίδας
- στείλτε μας email στο info@georgiamavrogianni.gr
