πολλοί έφηβοι αισθάνονται περίεργα, επειδή το σώμα τους αλλάζει μορφή.
Ο ρυθμός ανάπτυξης διαφέρει μεταξύ των κοριτσιών και των αγοριών – τα κορίτσια φτάνουν στο μέγιστο της ανάπτυξης νωρίτερα από τα αγόρια.
Καθοριστικό ρόλο στην ορθή ανάπτυξη των εφήβων ανάμεσα σε άλλους παράγοντες έχει και η ισορροπημένη διατροφή.
Δυστυχώς, από έρευνες έχει φανεί ότι μεγάλος αριθμός εφήβων ακολουθεί μη ισορροπημένη διατροφή είτε λόγω έλλειψης κατάλληλης παιδείας και ενημέρωσης, είτε λόγω ελλιπούς οργάνωσης ως προς το σχεδιασμό του διατροφικού προγράμματος.
Οι περισσότεροι έφηβοι λόγω του φορτωμένου προγράμματος τους δεν σιτίζονται σωστά. Ξεκινούν την ημέρα τους χωρίς να έχουν καταναλώσει ένα ισορροπημένο πρωινό, ένα από τα σπουδαιότερα γεύματα της ημέρας, το οποίο τροφοδοτεί τον εγκέφαλο του εφήβου με την απαιτούμενη ενέργεια και τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για καλύτερη απόδοση. Συνήθως το μεσημεριανό “γεύμα” τους αποτελείται από κάποιο έτοιμο φαγητό (fast food) που στερείται θρεπτικών συστατικών και είναι πλούσιο σε κορεσμένα λιπαρά, και πολλές φορές οι έφηβοι παραλείπουν ακόμη κι αυτό. Με αποτέλεσμα αντί για τα 3 κύρια γεύματα και τα 2-3 ενδιάμεσα μικρογεύματα οι έφηβοι να καταναλώνουν 1 κύριο γεύμα αργά το απόγευμα και λιγότερα ενδιάμεσα μικρογεύματα. Με αυτό τον τρόπο καταναλώνουν τη διπλάσια ποσότητα φαγητού και στερούνται τα θρεπτικά συστατικά που περιέχουν τα φρούτα, τα λαχανικά, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, και τα πιο υγιεινά τρόφιμα. Επιπλέον, παρατηρείται έλλειψη φυσικής δραστηριότητας και άσκησης λόγω μειωμένου ελεύθερου χρόνου ή εξαιτίας της προτίμησης καθιστικών δραστηριοτήτων, όπως πολύωρη ενασχόληση με τον ηλεκτρονικό υπολογιστή ή παρακολούθηση τηλεόρασης.
Επίσης η εφηβεία χαρακτηρίζεται από εναλλαγή συναισθημάτων. Πολλοί έφηβοι προσπαθούν να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους, κυρίως τα αρνητικά, μέσω της υπερκατανάλωσης φαγητού. Συνέπεια των προαναφερθέντων είναι και η εμφάνιση της παχυσαρκίας και ασθενειών που παλιότερα εμφανίζονταν μόνο σε ενήλικες, όπως σακχαρώδης διαβήτης, υπερλιπιδαιμίες (υψηλά επίπεδα χοληστερόλης, τριγλυκεριδίων ).
Τα τελευταία χρόνια μεγάλη έξαρση εμφανίζουν και οι διατροφικές διαταραχές: νευρική ανορεξία, νευρική βουλιμία, καταναγκαστική υπερφαγία.
Ένας από τους εκλυτικούς παράγοντες των διατροφικών διαταραχών είναι η τήρηση αυστηρών, μη ισορροπημένων διαιτών (η αυστηρή χορτοφαγία, οι αποτοξινώσεις), η χρήση χαπιών που υπόσχονται “μαγικά αποτελέσματα” οι οποίες είναι ιδιαίτερα ελκυστικές στους εφήβους. Από αυτές τις μεθόδους περισσότερο επηρεάζονται τα κορίτσια, εφόσον η ομορφιά, η θηλυκότητα και η δημοφιλία ισοδυναμούν με ένα εξωπραγματικά αδύνατο κορμί, όπως προβάλλουν τα ΜΜΕ, χωρίς να αναφέρει κάποιος τις αρνητικές συνέπειες της υιοθέτησης μια ανορθόδοξης δίαιτας. Οι δίαιτες αυτές που χαρακτηρίζονται κυρίως από μειωμένες θερμίδες και στέρηση, οδηγούν σε υπερφαγικά επεισόδια και το άτομο μπορεί να χρησιμοποιήσει διάφορα μέσα για να απαλλαγεί από τις πλεονάζουσες θερμίδες που κατανάλωσε (πρόκληση εμετού, υπεργυμναστική, ασιτία), με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος.
Και ενώ τα κορίτσια θέλουν να φαίνονται όσο το δυνατό πιο λεπτά, από την άλλη πλευρά η πλειοψηφία των αγοριών προσπαθεί να αυξήσει το σωματικό βάρος και ιδιαίτερα τη μυϊκή μάζα με πολύωρη εκγύμναση και παράλληλη πρόσληψη συμπληρωμάτων διατροφής – πολλές φορές αγνώστου προέλευσης – που μπορεί να επιφέρουν ανεπανόρθωτες βλάβες στην υγεία τους και το μη επιθυμητό αποτέλεσμα.
Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι καλό είναι οι έφηβοι να υιοθετούν ένα ισορροπημένο πρόγραμμα διατροφής, το οποίο θα έχει πρωταρχικό στόχο την υγιή ανάπτυξή τους
(σωματική, πνευματική) , τη διατήρηση της ψυχολογικής υγείας και την καλύτερη σχολική απόδοσή.
Οπότε είναι άκρως αναγκαία η ενημέρωση και η διατροφική εκπαίδευση των εφήβων, αλλά και των γονέων, που ουσιαστικά σ’ αυτή την ηλικία φροντίζουν για τη διατροφή του παιδιού τους και αποτελούν πρότυπο για τον έφηβο. Ακόμη επιτακτική είναι και η ανάγκη ενημέρωσης των εκπαιδευτικών σε θέματα διατροφής.
Σε περίπτωση που θέλουν να ρυθμίσουν το σωματικό τους βάρος και να ενημερωθούν για θέματα διατροφής καλό είναι να απευθυνθούν σε κάποιο επιστήμονα διαιτολόγο – διατροφολόγο και να αποφεύγουν την ενημέρωση είτε μέσω διαδικτύου – που πολλές φορές προέρχεται από μη έγκυρες πηγές – ή μέσω περιοδικών, είτε ακολουθώντας τις διατροφικές συμβουλές που δόθηκαν στους γονείς τους ή σε φίλους τους.
Κάθε έφηβος – «παλεύει» καθημερινά να αποδείξει ότι – αποτελεί μοναδική προσωπικότητα (χαρακτηριστικό γνώρισμα της εφηβείας) και όπως οφείλουμε να σεβόμαστε την διαδικασία διαμόρφωσης του χαρακτήρα και της προσωπικότητας του, αναλόγως οφείλουμε να τον ενημερώσουμε και να του διδάξουμε ότι έχει ξεχωριστές ενεργειακές και θρεπτικές ανάγκες, οι οποίες εξαρτώνται από το φύλο, την καθημερινότητα του, τις διατροφικές συνήθειές του, το ιατρικό του ιστορικό και την φυσική δραστηριότητα του.
